Opis
Tribulus Terrestris 90 (lat. Tribulus terrestris, babin zub, zubačica) je jednogodišnja zeljasta biljka iz familije Zygophyllaceae. Rasprostranjena je u sušnim i suptropskim predelima južne Evrope (i na Balkanu), Azije i Severne Amerike. Tradicionalno se koristila za lečenje impotencije i kao tonik za podmalađivanje, a danas je veoma popularna među sportistima, bodibilderima i atletičarima kao prirodni anabolik.
Hemijski sastav ove biljke ogleda se u visokom sadržaju saponina (glukopiranozil galaktopirana, protodioscina, diosgenina, ruskogenina, hekogenina, jamogenina, epimilagenina, tigogenina, neotigogenina i gitogenina). Tokom poslednje decenije, u ekstraktu ploda tribulusa je pronađeno još steroidnih saponina. Ova biljka je bogata polisaharidima kao i sterolima (sitosterol, kampesterol). Od flavonoida najviše ima kempferola i kempferolnih glikozida, kao i kvercetina. Zastupljene su i masne kiseline (stearinska, oleinska, palmitinska, linoleinska). Takođe ima tanina, vitamina C i kalijumovih soli, a pronađena su i dva alkaloida (harman i norharman). U lišću biljke takođe mogu da se nađu: askorbinska kiselina, kalcijum, gvožđe, fosfor i proteini.
Preparati sa ekstraktom tribulusa variraju u sastavu u zavisnosti od toga koji su delovi biljke upotrebljeni, kao i u kojem je periodu biljka ubrana, ali smatra se da je jedan od glavnih aktivnih sastojaka saponin protodioscin.
U farmakopejama Kine, Koreje, Japana i dr. preporučuje se kod kašlja, glavobolje i mastitisa. Potrebne su randomizirane kliničke studije koje bi potvrdile moguće pozitivne efekte na simptome angine pektoris i muškog steriliteta.
U tradicionalnoj medicini tribulus se oralno primenjuje za napetost stomaka, dijareju, kamen u bubregu, krvarenje iz nosa i vitiligo. Koristi se i kao afrodizijak, diuretik, generalno kao tonik i tonik uterusa. U kineskoj i indijskoj tradicionalnoj medicini tribulus se smatra stimulansom muškog polnog nagona. Dobro je poznat i na Balkanu, i uopšte među južno-evropskim narodima, kao lekovita biljka. Od 1970-tih godina, sovjetski bodibilderi su promovisali upotrebu i na Zapadu. Protodioscin, kao i dioscin i diosgenin stimulišu seksualne performanse i mogu se koristiti za niz seksualnih poremećaja. Pomažu u regulisanju nivoa seksualnog nagona povećavajuci procenat slobodnog testosterona kod muškaraca, a čak mogu da utiču i na hormone – pregnenolon, progesteron i estrogen. Mogućnost balansiranja ženskih hormona čini ovu biljku potencijalno korisnom kod premenstrualnog i menopauzalnog sindroma.
Steroli pomažu u sprečavanju uvećanja prostate i u kombinaciji sa X steroidnim saponinima, mogu pomoći u prevenciji kancera prostate (istraživanja su još u toku).
Saponini (saponinski glikozidi) su posebna grupa glikozida koji u svom sastavu pored sećera imaju i triterpenska ili steroidna jedinjenja. Triterpenski saponini su toksični, imaju sposobnost hemolize eritrocita, dok su steroidni saponini značajni prekursori za sintezu steroidnih hormona.
Steroidni saponini u tribulusu se označavaju kao X steroidni saponini. Istraživanja pokazuju da imaju potencijalni uticaj na ceo imunološki sistem u ljudskom telu zahvaljujući svojim antibakterijskim i antivirusnim efektima. Zbog ovog svojstva, smatra se da tribulus može biti primenjivan i interno i eksterno za lečenje herpesa i virusnih infekcija kao što je influenca i prehlada.
Tribulus Terrestris 90 se preporučuje kao nesteroidni preparat biljnog porekla koji na prirodan način povećava proizvodnju vlastitog testosterona.
Velike koristi od uzimanja tribulusa mogu imati i muškarci i žene. Kliničke studije pokazuju da žene koje uzimaju tribulus imaju manje hormonskih disbalansa u menopauzi. Sportiskinje mogu izgubiti masno tkivo i povećati masu i snagu. Jedino ograničenje u primeni tribulusa kod žena je da prekinu uzimanje 5 dana pre menstruacije i malo duži vremenski period pre planiranja trudnoće.
Tribulus je popularan među sportistima zbog ergogenog efekta i zbog sposobnosti da poveća snagu mišića. Ipak, ne postoje kliničke studije koje bi potvrdile ovo delovanje.
Tribulus se ne nalazi na listi doping supstanci i u slobodnoj je prodaji širom sveta. Bezbedan je za upotrebu kod takmičara samo kada se koristi čista biljka, bez kontaminanata jer ona ne daje pozitivne rezultate na anti-doping testu.
Ostali efekti Tribulus terrestrisa su: sniženje nivoa holesterola, sniženje krvnog pritiska, povećanje erekcije kao i dužine trajanja i učestalosti seksualnih odnosa.